مَشهَد ( آوا) کلان‌شهری در شمال شرقی ایران و مرکز استان خراسان رضوی است. این شهر در زمان افشاریان، پایتخت ایران بود. این شهر با ۱۳ منطقهٔ شهری و مساحت شهری ۳۵۱ کیلومتر مربع، سومین شهر پهناور ایران پس از تهران (با ۷۳۵ کیلومتر مربع مساحت شهر) و اصفهان (با ۵۵۱ کیلومتر مربع مساحت شهری) است. همچنین براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ مشهد با ۳٬۰۰۱٬۱۸۴ تن جمعیت، دومین شهر پرجمعیت ایران پس از تهران و نود و پنجمین شهر پر جمعیت دنیا به‌شمار می‌رود. این شهر به واسطهٔ وجود حرم علی بن موسی الرضا، هشتمین امام مذهب شیعه، سالانه پذیرای بیش از ۲۷ میلیون زائر از داخل و دو میلیون زائر از خارج از کشور است.[۶][۷]
شهر مشهد در حوزهٔ رودخانهٔ کشف‌رود و در دشت مشهد بین کوه‌های هزارمسجد و بینالود گسترده شده است. بیشینهٔ ارتفاع شهر مشهد ۱۱۵۰ متر و کمینهٔ آن ۹۵۰ متر است. شهر مشهد دارای آب و هوای متغیر، اما معتدل و متمایل به سرد و خشک است و از تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های سرد و مرطوب برخوردار است. بیشینهٔ درجه حرارت در تابستان‌ها ۴۳ درجه بالای صفر و کمینهٔ آن در زمستان‌ها ۲۲ درجه زیر صفر است.
مشهد دارای ۱۳ منطقهٔ شهرداری است و شهردار آن توسط شورای شهر ۱۵ نفره انتخاب می‌شود. این شهر دارای یک فرودگاه بین‌المللی، یک ایستگاه راه‌آهن و سه پایانه است که ارتباط آن با شهرهای دیگر را ممکن می‌سازد. حمل و نقل داخلی مشهد، توسط سامانهٔ تاکسی‌رانی و اتوبوس‌رانی و قطار شهری انجام می‌شود. اقتصاد مشهد متکی به گردشگری مذهبی با تمرکز بر حرم امام رضا است. در کنار آن، وجود مراکز تجاری بزرگ و امکانات پزشکی قابل توجه، موجب رونق گردشگری تفریحی و گردشگری سلامت در این شهر نیز شده است.
بیش از ۹۳٪ مردم مشهد فارسی‌زبان هستند. تراکم جمعیت در مشهد بیش از ۹ هزار تن در هر کیلومتر مربع است. این شهر در سال ۱۳۸۸ رسماً به عنوان «پایتخت معنوی ایران» انتخاب شد.
نام
واژهٔ «مَشْهَد» (جمع: «مَشاهِد») به‌معنی محل شهود و محل شهادت است.[۸] به‌باور شیعیان، علی بن موسی الرضا پس از قتل به‌دست مأمون، خلیفهٔ عباسی، در سال ۲۰۳ ه. ق، در آرامگاه هارون‌الرشید سناباد به‌خاک سپرده شد. از آن پس «سناباد نوغان» به‌نام «مشهدالرضا» خوانده شد و کم‌کم بر پهنهٔ آن، به‌ویژه در زمان شاه تهماسب صفوی، افزوده شد و مردم توس (طوس) به مشهد کوچ داده شدند؛ و به‌مرور زمان نام مشهد بر این شهر ماندگار شد.[۹] به مشهد نام «قبلهٔ هفتم» را نیز اطلاق می‌کنند.[۸][یادداشت ۱]
پیشینهٔ کاربرد نام مشهد
نقشهٔ ایران در سال ۱۱۲۶ که توسط امانوئل بوئن، جغرافی‌دان و نقشه‌کش بریتانیایی، ترسیم شده است. این نقشه که وسعت و محدودهٔ پادشاهی دودمان افشاریه را نمایش می‌دهد، اسامی بسیاری از مناطق، شهرها، دریاچه‌ها و دریاهای آن زمانِ ایران را نیز دربرگرفته است. این نقشه از کشور ایران در سال ۱۷۴۷ م، برابر با ۱۱۲۶ و ۱۱۶۰ ه.ق و در زمان سلسلهٔ افشاریان رسم شده است. نام مشهد در کنار نام توس در نقشه مشهود است.
مقالهٔ اصلی: طوس
پیش از قتل علی بن موسی الرضا در ۲۰۳ ه. ق، و دفن او در کاخ حُمَید بن قَحطَبة در سناباد نوغان، خبری از مشهد نبود. حتی نام نوغان توس از سده‌های اولیهٔ اسلامی به بعد در متون راه یافته و پیش از آن تقریباً هیچ خبری از نوغان نیست، بلکه تنها از ولایت توس یا شهر توس اخباری در اساطیر و آثار حماسیِ بعد به چشم می‌خورَد. در نتیجه، تاریخچهٔ مشهد از ابتدا تا پیدایش اسلام در تاریخ توس، و در دو سدهٔ اسلامی در تاریخ نوغان مستتر است.[۱۰] اینکه توس هم یک شهر و هم یک منطقه است، همراه با این واقعیت که هر دو ناحیه، همواره به‌عنوان شهرهای اصلی منطقه در نظر گرفته می‌شوند، این باور نادرست را در میان جغرافی‌دانان متأخر عربی رواج داده که توس، پایتخت شهری دوبخشی شامل تابران و نوغان بوده است. این باور در مورد دوبخشی‌بودن شهر توس به‌طور عام در ادبیات اروپایی راه یافته است. سِر پِرسی سایکس و به‌دنبال وی، ئی. دیز[یادداشت ۲] صراحتاً این تصور را به‌چالش کشیدند. جغرافی‌دانان قدیم‌تر عرب به‌درستی تابران و نوغان را به‌عنوان دو شهر کاملاً مجزا، از یکدیگر متمایز کردند. ویرانه‌های تابران، توس و مشهد در حدود ۱۹ کیلومتری یکدیگر قرار دارند.[۱۱]
مشهد در نوشتار محدثان، مورخان و جغرافی‌دانان دورهٔ اسلامی
در سدهٔ سوم ه. ق، ابن بابویه قمی در کتاب عیون اخبار الرضا فصلی را به مشهد اختصاص داده و در تمامی اخبار و مطالب، همه‌جا واژهٔ «مشهد» و «مشهد رضوی» را آورده است.[۱۲] ابن حوقل در سدهٔ چهارم ه.ق به‌سادگی این مکان را مشهد نامیده؛ یاقوت حَمَوی، در بیانی صریح‌تر، آن را «مشهد رضوی حرم رضا» نام نهاده است. مشهد به‌عنوان نام یک مکان، نخستین بار در احسن التّقاسیم فی معرفةِ الأقالیم محمد مقدّسی (مَقدِسی) و اواخر دههٔ سوم قرن چهارم ه.ق پدیدار شده است. در حدود نیمهٔ قرن هشتم ه. ق، ابن بطوطه در سفرنامهٔ خود، از اصطلاح «شهر مشهد الرضا» استفاده کرده است. به‌نظر می‌رسد نام نوغان که هنوز هم بر سکه‌های نیمهٔ اول سدهٔ هشتم ه.ق تحت حاکمیت ایلخانیان دیده می‌شود، به‌تدریج جای خود را به «المشهد» یا «مشهد» داده باشد. در این دوره مشهد اغلب با صراحت بیشتری با عناوین «مشهد رضا»، «مشهد مقدس» و «مشهد توس» شناخته می‌شود. اغلب در ادبیات و به‌ویژه در شعر، تنها توس مد نظر قرار گرفته است؛ برای نمونه، «توس جدید» در مقابل «توس قدیمی» یا شهری مقتضیِ این نام.[۱۱] معین‌الدین محمد الزّمجی الاسفزاری، مورخ قرن نهم ه. ق، در کتاب روضات‌الجَنّات فی أوصاف مدینةِ هرات از آن با عنوان «مشهد مقدس رضوی» نام برده است.[۱۳] و صدرالمتألهین لاهیجانی در کتاب تاریخ و جغرافیای شهر مشهد در سدهٔ چهاردهم ه.ق از واژهٔ «مشهد مقدس رضوی» استفاده کرده است.[۱۴]
پیشینه
مقالهٔ اصلی: تاریخ مشهد
همچنین ببینید: علی بن موسی الرضا، ابومسلم خراسانی، جنبش سیاه‌جامگان، مأمون، حمله مغول به ایران، افشاریان، نادر شاه، واقعه مسجد گوهرشاد، و بمب‌گذاری در آرامگاه علی بن موسی
تاریخ اولیه
مشهد (به‌عنوان اسکندریّه)، بر روی تبیولا پیتینگریانا، یک نقشهٔ کهن رومی
منابع کهن یونانی، عبور و اقامت اسکندر کبیر در این سرزمین را که «سوسیا» (یونانی باستان: Σούσια، انگلیسی: Susia) خوانده می‌شد، به سال ۳۳۰ پیش از میلاد مسیح، گزارش کرده‌اند.[۱۵][۱۶][۱۷][۱۸] سوسیا معادل «توس» در تلفظ یونانیان همراه اسکندر بود.[۱۹][۲۰] توس را قلب منطقهٔ پارت می‌دانستند.[۲۱]
پلینی بزرگ این‌چنین از شهر یاد می‌کند، که در میانهٔ پارت، در نزدیکی نسا و ارشاک (احتمالاً قوچان امروزی)، در منطقه‌ای خوش آب‌وهوا، شهری است که به‌واسطهٔ بنیانگذارش، آن را الکساندروپولیس (یعنی شهر اسکندر) می‌گویند.[۲۲] نقشهٔ تبیولا پیتینگریانا، که متعلق به اوایل دورهٔ رومی است نیز این آبادی را در غرب شهر مرو، به جای سوسیا، «اسکندریّه» نامیده است.[۲۳] بسیاری از مورخان مسلمان، از سده‌های ۱۰ تا ۱۶ میلادی، تأسیس «سناباد» (نام قدیمی شهر) را به اسکندر نسبت داده‌اند.[۲۴][۲۵] همچنین در منابع حدیث شیعه، که راویان، آن را به سده‌های ۷ تا ۹ میلادی متصل می‌کنند، نقل‌قول‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه علی بن موسی الرضا و هارون الرشید، در شهری دفن شده‌اند که آن را «بندهٔ نیکوکار، صاحب دو شاخ» بناء کرده است؛ عنوانی که معمولاً برای اسکندر کبیر شناخته می‌شود.[۲۶][۲۷][۲۸][۲۹]
حوضهٔ رودخانهٔ کشف‌رود که شهر مشهد در آن قرار دارد، به‌خاطر شرایط مناسب طبیعی، از پیش از اسلام به‌عنوان یکی از بخش‌های مورد توجه برای سکونت در خراسان به‌حساب می‌آمده است. در نزدیکی شهر کنونی مشهد، شهری به نام توس وجود داشته است. اهمیت این شهر در دوران اسلامی به استقرار یکی از مهم‌ترین زیارتگاه‌های جهان که برای امام هشتم شیعیان، علی بن موسی الرضا، ساخته شده است، بازمی‌گردد.[۱۱] بنابراین، آنچه سناباد نوغان را در سرتاسر جهان مشهور ساخت، نه آرامگاه هارون الرشید، خلیفهٔ عباسی، بلکه زیارتگاه امام شیعه بود و شهر بزرگی که با گذشت زمان در اطراف روستایی کوچک گسترش یافت، المشهد (مشهد) عنوان گرفته که به معنای «حرم حزن‌انگیز» است (در درجهٔ اول، حرم شهیدی از خاندان پیامبر اسلام).[۱۱]
هزینه‌های انرژی سر به فلک کشیده است و قرار است پس از برداشت پشتیبانی دولت از خانوارهای عادی در ماه آوریل، دوباره افزایش یابد. مگر اینکه هزینه‌های گرم کردن خانه‌هایمان بازنگری شود، همه ما منتظر شوک کوچکی هستیم. خوشبختانه، هوا باید تا آوریل گرم‌تر شود، بنابراین افزایش هزینه‌های پیش‌بینی شده تا زمستان ۲۰۲۴ تأثیر زیادی بر ما نخواهد داشت. و - هرگز نمی‌دانید - ممکن است تا آن زمان هزینه‌ها کاهش یابد. به هر حال، همه ما باید ارزان‌ترین راه‌ها برای گرم کردن خانه‌هایمان و کاهش هزینه‌های انرژی را درک کنیم. برای این منظور، این لیست از نکات صرفه‌جویی در مصرف انرژی را گردآوری کرده‌ایم تا در پایان ماه هنوز هم پول باقی بماند.
هزینه متوسط گرم کردن یک خانه چقدر است؟
دادن یک میانگین دشوار است زیرا هزینه متوسط گرم کردن یک خانه به موارد زیر بستگی دارد:
تعداد اتاق‌ها (و اندازه آن‌ها)
دمای هدف
کارایی و راندمان پکیج شما
ساده‌ترین راه برای محاسبه هزینه‌های گرمایش شما این است که توان خروجی پکیج خود را (در صورت استفاده از گاز) مشخص کنید. متأسفانه، این همیشه ساده نیست و ممکن است کمی جستجو در گوگل نیاز داشته باشد.
پکیج دیواری متوسط حدود ۲۵ کیلووات است، بنابراین بیایید از این به عنوان نقطه شروع استفاده کنیم.
در دسامبر ۲۰۲۲، قیمت متوسط گاز ۹.۸۳ پنی در هر کیلووات ساعت بود. برای محاسبه هزینه یک ساعت گرمایش، از این فرمول استفاده کنید:
توان پکیج (۲۵ کیلووات) x هزینه گاز (۹.۸۳ پنی) = ۲.۴۶ پوند در ساعت
این رقم بسیار چشمگیر است، اینطور نیست؟
با تعمیرات پکیج در مشهد توسط سرویسکار متخصص میتوانید این رقم را کاهش دهید
اما به یاد داشته باشید که اکثر پکیج‌ها با راندمان بالا رادیاتورهای شما را به دمای دلخواه گرم می‌کنند و سپس به سادگی گرما را تکمیل می‌کنند، بنابراین به ندرت یک ساعت کامل کار می‌کنند.
با این وجود، این به هیچ وجه یک روش ارزان برای گرم کردن خانه شما نیست.
پس جایگزین‌ها چیست؟
ارزان‌ترین راه‌ها برای گرم کردن یک خانه کدامند؟
گرم کردن فعال یک خانه همیشه هزینه‌هایی را در بر خواهد داشت، مگر اینکه دسترسی مستقیم به انرژی خورشیدی یا بادی داشته باشید.
با این حال، ارزان‌ترین راه‌ها برای گرم کردن خانه به صرفه‌جویی در مصرف انرژی بستگی دارد که ما می‌توانیم انجام دهیم. اساساً، روش‌هایی را برای صرفه‌جویی در انرژی مصرفی خود در نظر بگیرید.
هر کجا که ممکن است عایق‌کاری را افزایش دهید
گرما ارزشمند است، بنابراین هدف این است که آن را در خانه خود نگه دارید. این به معنای عایق‌کاری است.
هنگامی که برف می‌بارد، سقف خود را بررسی کنید: اگر برف روی سقف شما سریع‌تر از همسایگان‌تان آب شود، ممکن است به عایق‌کاری اضافی زیرشیروانی نیاز داشته باشید.
اگر شیشه‌های دوجداره ندارید، یک ورق پلاستیکی روی پنجره‌های خود وصل کنید و تا حد ممکن آن را در اطراف لبه‌ها مهر و موم کنید.
اگرچه کامل نیست، اما یک حباب هوا بین پنجره و اتاق شما ایجاد می‌کند که به حفظ گرما در داخل خانه کمک می‌کند.
یک روش خوب برای تشخیص جریان هوای سرد این است که یک چوب صندل روشن کنید و به آرامی انتهای روشن را در اطراف لبه‌های اتاق حمل کنید. دود به آرامی به سمت بالا بالا می‌رود که جریان هوایی به بیرون وجود ندارد، اما اگر خود را در مسیر نسیمی بیابد، از بین می‌رود. انتهای درخشان ممکن است در جریان هوا نیز روشن‌تر شود.
این به شما کمک می‌کند تا مکان‌هایی را که باید یک مانع عبور جریان هوای سرد به داخل اضافه کنید شناسایی کنید، که می‌تواند مانند یک بالشتک هوا در پنجره‌های دوجداره عمل کند.
فقط اتاق‌هایی را که استفاده می‌کنید گرم کنید
در حالی که ترک اتاق‌های بلااستفاده به طور کامل سرد می‌تواند منجر به رطوبت در هوا شود، گرم کردن اتاق‌های خالی منطقی نیست.
بنابراین:
شیرهای رادیاتور ترموستاتیک احتمالاً بزرگ‌ترین نکته صرفه‌جویی در هزینه‌ها در سال جدید هستند، به شما امکان می‌دهند دمای اتاق‌های جداگانه را تنظیم کنید. این به شما امکان می‌دهد رادیاتورها را خاموش کنید یا آن‌ها را در اتاق‌های بلااستفاده با دمای پایین کار کنید.
با این حال:
تنظیم هزینه‌های گرمایش با هزینه‌های احتمالی بازسازی بسیار مهم است، زیرا رطوبت در هوا به طور اجتناب‌ناپذیری دیوارها را تحت تأثیر قرار می‌دهد که می‌تواند کپک جمع کند.